| ΘΑΛΗΣ Θαλής ο Μιλήσιος,(624-635π.Χ.-543π.Χ.),μεγάλος επιστήμονας και φιλόσοφος,ένας από τους επτά σοφούς της Ελλάδας. Προσωκρατικός φιλόσοφος , που δραστηριοποιήθηκε στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ στη Μίλητο. Υπήρξε ιδρυτής της Ιωνικής σχολής (σχολή της Μιλήτου). Γεννήθηκε περίπου το 624π.Χ. στη Μίλητο και πέθανε περίπου το 546 π.Χ. Ο πατέρας του λεγόταν Εξαμύης και η μητέρα του Κλεοβουλίνη. Ανήκε σ?ευγενική γενιά. Τη μόρφωση του την πήρε από τους Αιγυπτίους ιερείς. Ο Θαλής ήταν ένας απ?τους επτά σοφούς της αρχαιότητας και θεωρείται πατέρας της Ελληνικής φιλοσοφίας διότι πρώτος έθεσε το πρόβλημα μίας γενικής αρχής των πραγμάτων. Πέθανε σε προχωρημένη ηλικία παρακολουθώντας αθλητικούς αγώνες εξαιτίας της ζέστης, της δίψας και της εξάντλησης. Στον τάφο του χαράχτηκε το εξής επίγραμμα: Αυτός ο μικρός τάφος, είναι του Θαλή του εξαίρετου, που η δόξα έφτανε ως τα ουράνια. ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ (Η αστρονομία και τα μαθηματικά) Το έργο του Θαλή είναι τεράστιο. Υπήρξε μεγάλος αστρονόμος και μαθηματικός. Στα μαθηματικά επινόησε την απόδειξη. Η επινόηση αυτή θεωρείται ότι αποτέλεσε τη βάση για την δημιουργία του πολιτισμού. Στην αστρονομία καθόρισε τη διάρκεια του χρόνου σε 365 ημέρες και ερμήνευσε σωστά την έκλειψη του ηλίου. Είπε πρώτος ότι η σελήνη παίρνει το φως από τον ήλιο και, τέλος, βρήκε ότι ο πολικός αστέρας μπορεί να χρησιμεύσει σαν οδηγός στους ναυτικούς. <<Η συμβολή του Θαλή στη γεωμετρία>> Δυστυχώς, οι γνώσεις μας για τα μαθηματικά που αναπτύχθηκαν τον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ. είναι αποσπασματικές. Κανένα κείμενο δεν διασώζεται ακέραιο, ενώ οι πληροφορίες που έχουμε προέρχονται από συγγραφείς που έζησα έως και 1000 χρόνια αργότερα Ο Πρόκλος αποτελεί την καλύτερη και την πλέον αξιόπιστη πηγή για τον Θαλή ως Γεωμέτρη. Παρ?ότι ο Πρόκλος έζησε τον 5ο μ.Χ αιώνα, η επισκόπηση της Ιστορίας της Γεωμετρίας που περιέλαβε στα σχόλια του για τι πρώτο βιβλίο του Ευκλείδη, είναι αξιόπιστη, καθώς θεωρείται ότι βασίζεται στην χαμένη Ιστορία της Γεωμετρίας που είχε συγγράψει ο μαθητής του Αριστοτέλη ο Εύδημος. Σύμφωνα με τον Πρόκλο, ο Θαλής μετέβη στην Αίγυπτο, απ? όπου εισήγαγε την μελέτη της Γεωμετρίας στην Ελλάδα. Με τον Θαλή, αλλά και τους επίγονους της σχολής της Ιωνίας. το σχήμα παίρνει ουσιαστικό και πρωτεύοντα ρόλο στην σπουδή της Γεωμετρίας και γίνεται το ίδιο, αντικείμενο μελέτης και μαθηματικού στοχασμού. Δικαίως λοιπόν εξασφάλισε τον τίτλο του<<Πατέρα της Γεωμετρίας>>,αφού: - Σύμφωνα με τον Ιερώνυμο(Μαθητής του Αριστοτέλη)όπως ο Διογένης Λαέρτιος:
<<Κατόρθωσε να μετρήσει τις πυραμίδες παρατηρώντας το μήκος της σκιάς τους, κατά τη στιγμή που οι σκιές μας έχουν μήκος ίσο με το ύψος μας.>> ?Ο Θαλής πρώτος αστρολογήσαι? Μας λέει τα ίδια, προσθέτοντας ότι ο Θαλής χρησιμοποίησε την μέθοδο και για κάθε άλλο σώμα του οποίου θέλουμε να βρούμε το ύψος. - Ο Πλούταρχος εμπλουτίζει την προηγούμενη ιστορία, βάζοντας τον Νειλόξενο να απευθύνεται στον Θαλή λέγοντάς του:
<<Μεταξύ των άλλων άθλων σου, αυτός που ικανοποίησε ιδιαίτερα εκείνος(δηλ.τον Φαραώ Άμασι),όταν χωρίς δυσκολία και χωρίς να χρησιμοποιήσεις οποιοδήποτε όργανο. τοποθέτησες απλώς μια ράβδο στο άκρο της σκιάς της πυραμίδας και, έχοντας έτσι σχηματίσει δύο τρίγωνα μέσω του ίχνους τον ακτινών του Ηλίου, απέδειξες ότι η πυραμίδα έχει προς την ράβδο, τον ίδιο λόγο που έχει η σκιά της ράβδου.>>Πρέπει να επισημανθεί, ότι η εκδοχή του Πλούταρχου φανερώνει μια υποτυπώδη(τουλάχιστον)γνώμη ομοίων τριγώνων. ΘΕΟΛΟΓΙΑ Όπως μας παραδίδει ο Αριστοτέλης στο Περί Ψυχής Α5 και Α3 ο Θαλής πίστευε πως ο κόσμος είναι γεμάτος θεούς(πάντα πλήρη θεών είναι) και ότι η ψυχή είναι το κάτι το κινητικό(κινητικόν τι).Πρόκειται ουσιαστικά για μια αρχαϊκή διατύπωση της θεωρίας του υλοζωισμού, σύμφωνα με την οποία ο κόσμος είναι ζωντανός και έμψυχος, γεγονός που πιστοποιεί από την κινητικότητα του. Ο υλοζωισμός στην νεότερη έννοιά του θεωρεί ως δομικό στοιχείο του κόσμου το φυσικό στοιχείο εννοώντας το ως έμβρυο, ως οντότητα στην οποία η ύλη και η ενέργεια είναι αδιάσπαστα ενωμένες. <<ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΟΝΤΩΝ>> Ο Θαλής ήταν ο πρώτος Έλληνας φιλόσοφος που αναζήτησε την πρώτη αρχή των όντων και των κοσμικών φαινομένων. Ως πρώτη αιτία όρισε το νερό. Η ζωτική δύναμη του νερού και η τεράστια σημασία του στη φύση ήταν η αιτία που έκανε τον Θαλή να το ορίσει ως πρωταρχικό στοιχείο. Στην Ορφική μυθολογία βρίσκουμε το ?Ύδωρ?και την ?Ύλη? σαν τα πρωταρχικά στοιχεία δημιουργίας της πρωτο-ύλης του σύμπαντος. Η ?Ύλη? δεν ορίζεται με τη σημερινή επιστημονική έννοια, αλλά αποτελεί μια μορφή κοσμικής ύλης. Το νερό, ο αέρας είτε άλλο στοιχείο είναι κατά τους Προσωκρατικούς φιλόσοφους συνυφασμένο με την ζωή, την ψυχή και τη δύναμη της φύσεως που κινεί τα πάντα(φύεσθαι). ΚΕΙΜΕΝΑ Διογένης Λαέρτιος, ?Βίοι Φιλοσόφων?, Βιβλίο I (1) (1) Το παλαιότερο από τα όντα είναι ο Θεός διότι είναι αγέννητος. (2) Το ωραιότερο δημιούργημα είναι ο κόσμος, διότι είναι έργο του Θεού. (3) Το μεγαλύτερο πράγμα ο χώρος, διότι χωράει τα πάντα. (4) Το γρηγορότερο πράγμα ο νους, διότι τρέχει παντού. (5) Το ισχυρότερο η ανάγκη, διότι κυριαρχεί σε όλα. (6) Το σοφότερο ο χρόνος, διότι ανακαλύπτει πάντα. (7) Ό,τι προσφέρεις στους γονείς σου, τα ίδια περίμενε να πάρεις από τα παιδιά σου. (8) Ο Θάνατος δεν διαφέρει σε τίποτα από τη ζωή. (9) Γνώθι σ? αυτόν. (10) Σ? αυτόν που τον ρώτησε τι δημιουργήθηκε πιο μπροστά η μέρα ή η νύχτα, είπε:??Η νύχτα μία μέρα νωρίτερα??. (11) Σ? αυτόν που τον ρώτησε ποιος είναι πιο ευτυχισμένος είπε: «Αυτός που έχει σώμα υγιές, εφευρετικό μυαλό και έμφυτη ικανότητα να δεχτεί τη μόρφωση». (12) Σ? αυτόν που τον ρώτησε τι είναι εύκολο είπε: ??Το να δίνεις συμβουλές στους άλλους?? Αριστοτέλης,?Μετά τα Φυσικά? (2) ??Ο Θαλής διατύπωσε την άποψη ότι η γη στηρίζεται πάνω σε νερό και ότι όλα είναι νερό.?? Αριστοτέλης, ??Περί Ψυχής??(2) ??Φαίνεται ότι ο Θαλής, απ? όσα θυμούνται μερικοί, θεωρούσε ότι η ψυχή έχει μέσα της τη δύναμη κινητική, για το λόγο ότι κινεί τον σίδηρο.?? Αριστοτέλης, ??Περί Ψυχής?? (2) ??Και μερικοί λένε ότι (η ψυχή) είναι αναμεμειγμένη με το σύμπαν, γι? αυτό ίσως και ο Θαλής πίστευε ότι ο κόσμος είναι γεμάτος Θεούς?? Καλλίμαχος, Ίαμβος Ι (2) Γιατί η νίκη του Θαλή, Που το μυαλό του έκοβε πολύ Και λένε πως τ? αστεράκια της άμαξας, (μικρή άρκτος) Που τους Φοίνικες βοηθάει ν? αρμενίζουν (αποσ. 191) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(άντληση πληροφοριών) (1)Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων Άπαντα, Βιβλίο Ι, Θαλής(σελ.39-59) Μετάφραση:Μεταφραστική Ομάδα Κάκτου Εκδόσεις Κάκτος(Αθήνα 1994) (2)G.S KIRK-J.E. RAVEN-M. SCHOFIELD, Οι προσωκρατικοί Φιλόσοφοι, Θαλής(σελ.89-109) Μετάφραση:Δημοσθένης Κούρτοβικ Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης(Αθήνα 1990) (3)Εγκυκλοπαίδεια Δομή Τόμος 6 Θαλής ο Μιλήσιος (σελ.389) Εκδόσεις ?ΔΟΜΗ?Ελλάς Βικιπαίδεια εγκυκλοπαίδεια, Γιάννης Πλατάρος, Σύγχρονη Εγκυκλοπαίδεια-Ευρώπη /Ελλάδα /Κόσμος (σελ.194) Επιμέλεια κειμένων Μπελιβανάκη Νικολέτα & Φρίξος Τσαγκαράκης | 
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ - ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ